Window Hakkındaki Bütün Terimler...

x86. Intel 8086 8088 80188 80186 80286 80386 80486 ve Pentium yongaları. Bkz. microprocessor.
access control (erişim kontrolü). Windows NT ve Windows 2000'de yer alan güvenlik mekanizması. Bu mekanizma ile nesnelerin kim tarafından kullanılacağı belirlenir.
access control entry (ACE). Kullanıcılar ve gruplar için güvenlik numarası (security ID) içeren bir listedir. Bu listede kullanıc ve grupların hangi işlemleri için izni olduğu yer alır.
access privileges (erişim izni). Dosya ve klasörler üzerinde işlem yapma izni.
account (kullanıcı adı). Bir ağa giriş için gerekli kullanıcı bilgisi. Bkz. User account.
account domain (kullanıcı domaini). Kullanıcı kayıtlarının yaratıldığı domain.
account policy (kullanıcı kaydı politikası). Kullanıcı kayıtlarının kullanımının kontrol edilmesi düzenlemeleri.
active (aktif). Kullanılmakta olan bir pencere nesne ya da seçilmiş bir simge. Aktif pencerede çalışırken diğer pencereler art alanda kalırlar.
Active Directory (aktif rehber). Active Directory ağ kaynaklarını yönetmek için geliştirilmiş bir sistemdir. Windows 2000 Server'ın kuruluşunun ardından Active Directory kurularak kullanıcılar gruplar bilgisayarlar ve kaynakların yönetimi sağlanır. Active Directory kuruluşu ile birlikte başlıca üç ana program da bilgisayara yüklenir. Daha sonra bu programlar aracılığıyla Active Directory nesneleri yaratılır ve yönetilir.
Active Directory Service Interfaces (ADSI). Active Directory'ye erişimi sağlayan standart bir programlama arabirimi.
active partition (aktif disk bölümü). Bilgisayarın açılış yaptığı disk bölümü. Bir basic disk üzerinde aktif disk bölümü primary partititon olmalıdır.
Address Resolution Protocol (ARP). Broadcast trafiğini kullanarak IP adresini ve network adaptörünün fiziksel MAC adresini bulan bir protokol.
administrative template (.adm file). Group Policy düzenlemeleri için kullanılacak metin dosyası.
address book (adres kitabı). Kullanıcı bilgilerini kayıt etmek için kullanılan mesaj sisteminde kullanılan bir veritabanı.
Add-in (İçine-Ekle). Yazılıma özel komutlar ya da özellikler ekleyen ek programlardır. Örneğin Word içinden ulaşılamayan bir uygulamadan çizimleri almanızı sağlayan bir içine-ekle programı yazabilirsiniz.
adress space (adres alanı). Bakınız. virtual virtual address space (sanal adres alanı).

agent (servis). Simple Network Management Protocol (SNMP) üzerinde çalışan bir uygulama.
aggregate functions (toplama fonksiyonları). SUM AVG gibi veriler üzerinde işlem yapan fonksiyonlar. Aggregate fonksiyonlara örnek olarak: AVG COUNT COUNT(*) MAX MIN SUM STDEV STDEVP VAR ve VARP.
alert (mesaj). Bir olaya karşı kullanıcı tanımlı bir tepki. Alert'ler bir işi çalıştırır ya da belirtilen bir operatöre e-mail gönderir.
alerter service (mesaj servisi). Bir ya da daha çok kullanıcıya (bilgisayara) mesaj göndermeyi sağlayan servis.
alias (öteki ad). Bir tabloya verilen geçici ad. Birçok Login ID tarafından paylaşılan bir veritabanı kullanıcısı adı.
answer file (yanıt dosyası). Windows 2000 kuruluşu sırasında kullanılan ve kuruluş bilgilerini içererek otomatik kuruluş sağlayan bir dosya.
application programming interface (API). Uygulamaların alt-düzey işlemleri yerine getirmek için kullandıkları rutinler.
application event log (uygulama olayları logu). Windows NT ve Windows 2000 Event Viewer içinde olayları tutan bölüm/dosya. Uygulamalar hataları düzenlenerek bu loga kayıt yazarlar.
application role (uygulama rolü). Bir uygulamanın güvenlik gereksinimi için yaratılan bir rol.
application window (uygulama penceresi). Çalışmakta olan bir uygulamayı içeren alan. Uygulama pencereleri standart kontrollere mönü ve başlık çubuklarına araç çubuklarına sahiptir.
architecture (mimari). Donanım ve yazılım sistemlerinin yapısı.
argument (argüman). Procedure'lar arasında alıp-verilen (geçen) bir değişken sabit ya da bir ifade.
arithmetic operators (aritmetik işleçler / aritmetik operatörler). Toplama çarpma çıkarma ve bölme gibi işlemleri yerine getiren +*-/ gibi işaretler.
assigned applications (atanan uygulamalar). Uygulamaların assign (atama) edilmesi işlemi kullanıcıların bir uygulamayı kullanmalarını sağlanmasıdır. Böylece kullanıcılar uygulamayı kullandığında ya da bilgisayarını açtığında yazılım otomatik olarak kurulabilir. Bir OU içindeki kullanıcılara bir program assign edildiğinde program hemen kurulmaz. Sadece programın simgesi bilgisayarda görülür. Start mönüsü ve masaüstünden programı görmek ve başlatarak kurmak mümkündür. O programla ilgili bir dosyanın çağırılması (üzerinde çift tıklama) durumunda da program kurulur. Diğer bir deyişle bir uygulamayı assign etmek o uygulamanın her zaman kullanılabilir olmasını sağlar. Ancak fiziksel kuruluş işlemi yapılmaz.
associate (ilişkilendirme). Dosya adından (uzantısından) dosyanın açılarak çalıştırılması.

asynchronous event packet (zaman uyumsuz olay paketi). Bir olayın oluşumunu bir alt düzeye bildiren ve dosyalama sisteminde kullanılan bir veri yapısı.
attribute (özellik). Bir nesnenin belli bir niceliği ya da niteliği.
audit policy (denetim politikası). Domain ya da bir bilgisayar için yapılan işlemlerin kayıtlarının (log) tutulmasını sağlar.
auditing (denetim). Belli kullanıcı işlemlerinin takip edilmesi sistemi.
[font='Times New Roman'][size=3]authentication (kimlik denetimi). Kullanıcının sisteme giriş bilgisinin kontrol edilmesi. Temel bir kriptografi servisi. Kimlik denetimi ağ üzerinde güvenlik sağlar. Kullanıcıların adlarının sistem tarafından doğrulanması bir kimlik denetim işlemidir.
automatic recovery (otomatik kurtarma). Sistemin açılışında tamamlanmayan işlemlerin geri alınması (roll back) ve diğer bakım işlemleri.
AutoText (Otomatik Metin). Yeniden kullanmak istediğiniz metin ve grafikler için kayıt yeridir. Örneğin sık kullandığınız bir yazışma adresi standart bir anlaşma paragrafı ya da uzun bir iç yazışma dağıtım listesi yeri olabilir.
Her metin ya da grafik seçimi bir AutoText (Otomatik Metin) girdisi olarak kaydedilir ve her birine ayrı bir ad verilir.
backup set (yedek seti). Bir ya da daha çok teyp üzerinde yedeklenen dosya ve klasörlerin toplam seti.
bandwidth (bant genişliği). Sayısal iletişimde verilerin gönderilme hızı (bps).
basic disk (temel diskler). Windows 2000 iki tür sabit disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim sistemlerinde bulunan disk partitionlarından oluşur. Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan volümleri destekler. Disk kullanım türleri disk üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır.
basic input/output system (BIOS). Bir ROM üzerinde saklanan ve sistemin açılmasıyla birlikte işletilen yazılım.
basic volume (temel volüm). Bir basic disk üzerindeki bir volüm.
backup (yedek). Verilerin çeşitli risklere karşı yedek setleri halinde teyp birimine kopyalanması.
backup device (yedekleme aygıtı). Backup ya da Restore işleminde kullanılan bir teyp bir disk dosyası ya da named pipe.

backup domain controller (yedek domain kontrol birimi). BDC. Windows NT Server'ın ana domain kontrol biriminin yedeği olarak kurulduğu bilgisayar. Domain ana kontrol biriminde yer alan kullanıcı veritabanını yedeğini zaman uyumlu olarak taşır. Kullanıcılar BDC'ye logon olabilirler.
backup file (yedek dosyası). Full ya da partial database transaction log ya da dosya/dosya gruplarının yedeğini içeren dosya.
backup media (yedekleme ortamı). Yedek setini saklamak için kullanılan disk teyp ya da diğer bir aygıt.
backup set (yedek seti). Bir yedek işleminin çıktısı.
background (artalan). Aktif pencerenin arkası ya da arka alanda yürütülen işlem.
base data type (temel data tipi). Char varchar binary gibi kullanıcı-tanımlı data tiplerinin yaratıldığı sistem-tarafından yaratılmış temel data tipleri.
base tables (taban tablolar). Bir görünümün (view) üzerine kurulduğu tablo.
batch (toplu iş). Bir ya da daha çok deyiminin yer aldığı dosya.
batch program (toplu iş dosyası). Bir ya da daha çok NT komutunu içeren bir ASCII dosya. Toplu iş dosyaları genellikle .BAT uzantısına sahiptir.
bcp files (bcp dosyaları). Zaman uyumlaştırma (synchronization) sırasında tabloları saklayan dosya.
Berkeley Internet Name Domain (BIND). UNIX işletim sistemlerindeki Domain Name System (DNS) standardı.
bit. Sayısal bilginin en küçük hali. 0 ya da 1 sayısı.
Bookmark (Yerimi). Daha sonradan kolay erişmek amacıyla başvuru olarak atanan seçim alanı ya da metin içindeki belli konumlardır. Yer imleri gerçek hayatta özellikle uzun bir kitap okurken kullandığınız kaldığınız yeri unutmamak için yerleştirdiğiniz işaretlerdir. Word sizin seçiminize göre bulunduğunuz yeri işaretler ve aynı noktaya çabuk ve kolay erişimi sağlar.
Books Online. Online kitap. Yardım ve araştırma amaçlı kullanılır.
boot loader (önyükleyici). Sistemin başlatılmasını sağlayan ve yöneten program.
boot partition (önyükleme bölümü). Windows NT ve Windows 2000 işletim sistemini ve dosyalarını içeren bölüm. Önyükleme bölümü sistem bölümü ile aynı olabilir ya da olmayabilir. Bkz. System Partition.boot partition (boot edilen disk bölümü). İşletim sisteminin bulunduğu disk bölümü. Boot bölümü ve sistem bölümü aynı olabilir.
briefcase (çanta). Aynı dosyanın farklı uyarlamalarını uyumlaştırmayı sağlayan özel bir klasör. My Briefcase uygulaması ile network ortamında bir dosyaya güncel durumda sahip olmayı sağlar. Windows 2000'de bu sistem offline folder kullanımı olarak yenilenmiştir. Bkz. Offline Folder.

bridgehead server. Active Directory replikasyon işleminde siteler arasındaki replikasyonu yönetmek için kullanılan bir server.
browser (tarayıcı). Tarayıcı program. Bkz. Web browser. Internet ve intranet üzerindeki dosyalara erişmek için kullanılan bir client aracı. Örnein Microsoft Internet Explorer.
browsing (göz atma tarama). Ağ üzerindeki dosyalara dizinlere programlara ve aygıtlara erişme. Erişilecek kaynakların listesini elde etme işlemi.
built-in functions (hazır fonksiyonlar). Uygulamalar tarafından sağlanan fonksiyonlar. Örneğin datetime gibi.
built-in group (hazır grup). Windows NT işletim sisteminde otomatik olarak tanımlanan (var olan) gruplar.
bulk copy program (bcp). Komut satırından yazılarak verileri kopyalamayı (yedeklemeyi) sağlayan program.
byte (bayt). Bilgisayarda bir birim olarak tanınan bilgi birimi. Bir bayt genellikle sekiz bitten oluşur.
cache (ön bellek). Ana bellekte daha önce (sık sık) erişilen bilgilere daha kısa zamanda erişmeyi sağlayan bir yardımcı bellek. DNS ve WINS için çok bilgilerin yerel olarak saklandığı yer.
cached pages (ön belleğe alınan sayfalar). Cache içinde yer alan 8 K kapasiteli sayfalar.
cascade (basamaklamak). Pencerelerin başlık çubukları görünecek biçimde alt alta dizilmesi. Bunun dışında veritabanı işlemi olarak yapılan bir işlemin; ilişkili olan diğer tablolarda da yapılması işlemi. Bkz. cascade delete.
cascading delete (basamaklı silme). Bir silme işleminin ilgili tablolardaki diğer satırları da silmesi.
cascading update (basamaklı güncelleme). Bir güncelleme işleminin ilgili tablolardaki diğer satırları da güncellemesi.
case sensitive (büyük/küçük harf ayrımı). Büyük/küçük harf ayrımının yapılması.
cell (hücre). Tablolarda verilerin girildiği satırların ve kolonların kesiştiği alanlar.
certificate (sertifika). Internet üzerinde kimlik denetimi ve veri güvenliği için kullanılan sayısal bir belge.
character (karakter). Bir birim anlamlı veri. Harf ya da rakam.
character format (karakter formatı). Verilerin text karakterleri ile saklanması.
character set (karakter seti). Uygulamaların kullandıkları char varchar ve text data tiplerinde tanıdığı karakter seti. Bir karakter seti 256 harften oluşur. İlk 128 karakter genelde bütün karakter setlerinde aynıdır. İkinci 128 karakter ise ek karakterler (extended character set) olarak tanımlanır.

character string (karakter dizgisi). Belli işaretlerle birbirinden ayrılmış karakter grupları.
chart (grafik). Form ya da rapor üzerinde verilerin grafik olarak gösterildiği alanlar.
check box (onay kutusu / kontrol kutusu). Bir seçeneğin seçildiğini gösteren kontrol. Diyalog kutularında yer alan ve X işaretini fare ya da ara çubuğuna basılarak seçilen seçenekler.
checkpoint (kontrol noktası). Verilerdeki değişikliklerin database'e kayıt edildiğinin garanti edildiği gösteren yer.
child domain (alt domain). DNS ve Active Directory içinde bir domain'in altında yer alan bir domain.
class (sınıf). Ortak özellikleri olan nesneler kategorisi. Active Directory içinde her nesne şema içindeki bir ya da daha fazla sınıftan oluşur.
client (istemci). Ağ üzerinde genellikle ağ kaynaklarından yararlanan kullanıcı (bilgisayar). Server tarafından paylaştırılan kaynaklara erişen bilgisayar.
client cursor (istemci gösterici). Client üzerinde gerçekleştirilen bir cursor. Client cursor bütün sonuç setinin client'a transfer edilmesini ve client API yazılımının (örneğin ADO) cursor'ın fonksiyonelliğini saklanan sonuç seti üzerinde gerçekleştirmesini sağlar. Client cursor'lar bütün corsor'ları desteklemezler. Sadece statik ve forward-only cursor'lar desteklenir.
client-server network (istemci/sunucu ağ). Ağ kaynaklarının bir hizmet birimi (server) tarafından yönetildiği ve genellikle masa üstü uygulamaları için ağ üzerinde çok sayıda kullanıcıya (client) hizmet verildiği ağ ortamı.
clipboard (pano). Uygulamalar arasında bilgi alışverişi yapmayı sağlayan bellekte geçici saklama alanı.
cluster (küme). Node ya da host olarak bilinen bir grup bilgisayar. Küme içindeki bilgisayarlar özellikle mission-critical uygulamalarda kullanılırlar. Kümeleme Network Load Balancing ve kesintisiz işletim sağlar.
Dikkat!!:Bu doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta" olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla bilgi için:
clustered index (kümelenmiş indeks). Fiziksel ve mantıksal veri düzeninin aynı olduğu indeks sistemi.
column (kolon). Bütün satırların ortak olarak adlandırıldığı yer.
command (komut). Bir işlemin yerine getirilmesini sağlayan sözcük.
command button (komut düğmesi). Diyalog kutularında belli bir işlemi yerine getiren düğme.

comparison (karşılaştırma operatörü). İki değeri ya da ifadeyi karşılaştırmak için kullanılan operatör (işleç). Örneğin büyüktür küçüktür eşittir gibi.
composite index (birleşik indeks). Birden çok kolonu kullanan bir indeks.
composite key (birleşik anahtar). İki ya da daha fazla kolondan oluşan bir anahtar. Özellikle iki ya da daha fazla join bulunan sorgularda gereksinim duyulur.
computer browser service (bilgisayar göz atma servisi). Bilgisayarların ve kaynakların güncel listesini sağlayan servis.
computer name (bilgisayar adı). Network ortamında ve işletim sistemi kuruluşunda bir bilgisayarı tek başına tanımlayan 15 karakterlik bilgi.
concurrent access (aynı anda / birlikte erişim). Aynı datayı aynı anda birden çok kişi erişip güncellediğinde oluşur.
configuration (konfigürasyon / görünüm). Bir bilgisayarın özellikleri. Ana bellek işlemci yan birimler ve yazılımlar olmak üzere tüm özellikleri .
configuration manager (görünüm yöneticisi). Plug-and-Play teknolojisinde yazılımların görünümlerin (configuration) düzenleyen birim.
connection (bağlantı). Bilgisayarlar arası ya da bir bilgisayar ile diğer bir bilgisayarın ya da aygıtın ilişki kurması.
connection object (bağlantı nesneleri). Domain Controller arasında Active Directory replikasyon nesnelerini temsil eden nesne. Connection nesneleri Knowledge Consistency Checker tarafından otomatik olarak yaratılır.
connectivity (bağlanabilirlik). Farklı bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurması.
copy to (kopyala). Seçilen metin ya da çizimin işaretlenerek (silinmeden) panoya atılması.
cryptography (kriptografi). Güvenlik alanında yapılan çalışmalar. Genelde dört alanda işlemleri gerçekleştirir: confidentiality integrity authentication ve nonrepudiation.
cursor (cursor). Uygulamaların dataları satır satır işlemesiyle ilgili database nesnesi. Cursor'ler sayesinde sonuç seti üzerinde birçok işlem satır satır yerine getirilebilir.
cut (kesme). Bir metin ya da çizim parçasının işaretlenerek (silinerek) panoya atılması.
cyclical redundancy check (CRC). Veri iletişiminde hata kontrolü.
data (veri). Bilgisayarda kullanılan verilerin kodlanmış temsili.
data definition (veri tanımlama). Veritabanı nesnelerinin düzenlenmesi ve veri tabanının yaratılması.
data dictionary (data sözlüğü). Database nesneleri hakkında bilgi içere sistem tabloları.

Data Field (Veri Alanı). Bir veri kaynağındaki veri kategorisidir. Veri alanı verilerin kaynağındaki sütunlara bağlıdır. Her veri alanın kaynağı o veri sütununun ilk satırında listelenir. Örneğin MüşteriAdı Posta Kodu birer veri alanıdır.
data file (data dosyası). Tablo satır ve stored procedure gibi dataları içeren dosya.
data integrity (data bütünlüğü). Dataların güvenilirliğini ve doğruluğunu ifade eden bir terim. İlişkisel database sistemlerinde tablolar arasındaki tutarlılığı ifade eder.
data mart. Bir data warehouse'ın subseti. Bir data mart departman düzeyindeki verileri saklar.
data pump. Heterojen ortamlar arasında verileri dönüştürmeyi sağlayan bir OLE DB servis provider'ıdır.
Data Record (Veri Kaydı). Veri kaynağındaki ilgili satırlar için kullanılır. Bir müşteri listesindeki o müşteriyle ilgili her şey bir veri kaydı için örnek olabilir.
data transfer (data transferi). İki bilgisayar arasında veri kopyalama.
data transformation (data dönüştürme). Kaynak verinin çeşitli işlemler yapılarak hedef alana kopyalanması.
data type (data türü/ data tipi). Bir kolon ya da değişken içinde saklanan verinin tipini (türünü) belirleyen özellik.
data warehouse. Bir organizasyonun bilgi gereksinimlerin karşılamak için geliştirilmiş bir karar-destek sistemi.
data modification (veri değiştirme). Veri tabanındaki verilerin değiştirilmesi; ekleme silme vb. işlemler. INSERT DELETE ve UPDATE deyimleri.
database (veritabanı). Belli bir amaç için bir araya gelmiş (toplanmış) veriler. Tablolar sorgular formlar raporlar ve modüller.
database catalog (database katalog). Bir database'in sistem tabloları.
database diagram (database diyagramı). Bir database şemasının herhangi bir kısmının grafiksel temsili.
database engine (veritabanı motoru). Uygulama ya da veritabanı yönetim sistemi ile veri arasında ilişki kuran program.
database file (database dosyası). Database'in saklandığı dosya.
database name (database adı). Database için tanımlayıcı bir ad. Maksimum 30 karakter.
database object (database nesnesi). Bir database'in bileşenlerinden birisi. Bir tablo bir indeks bir trigger bir key vb.
database object owner (database nesne sahibi). Bir database nesnesini yaratan kullanıcı.

database statistics (veritabanı istatistikleri). Sorguları optimize etmek için veritabanında tutulan bilgiler.
database owner (veritabanı sahibi). Veritabanını yaratan kullanıcı.
database window (veritabanı penceresi). Access veritabanının yönetimini sağlayan pencere.
datagram. Ağ üzerinde gönderilen verinin doğrulama paketi. Karşı taraf LAN ya da WAN üzerinde olabilir.
datasheet (çalışma tablosu). Tablolar formlar ve sorguların satırlar ve kolonlar olarak gösterildiği alanlar.
deadlock (çıkmaz). İki kullanıcının (ikisinin birden) bir data birimi üzerinde kilitleme konu olması durumunda; Birbirlerinin kilitlerine erişmeye çalışırlar. Böylece birbirlerini bekleyen iki kullanıcı çıkmazı oluşturur.
default (varsayım). İlişkisel database sistemlerinde her kolonun bir varsayım değeri vardır. Bu değer herhangi bir değer ya da NULL olabilir. Hazır olarak tanımlanan veri.
default database (varsayım database). Kullanıcının logon olur olmaz otomatik olarak kullandığı database.
default gateway (varsayılan geçit). Yerel ağ üzerindeki ara network birimi. Yerel ağın diğer ağlarla bağlantısı için kullanılır.
default language (varsayım dil). Kullanıcının logon olur olmaz otomatik olarak kullandığı dil.
default printer (varsayım yazıcı). Print (yazdır) komutu ile doğrudan yollanan yazıcı.
default subnet mask. Ağ üzerindeki bölümü gösteren bilgiler. Class A için 255.0.0.0. Class B için 255.255.0.0. ve Class C için 255.255.255.0.
default value (hazır değer). Alanlara otomatik olarak gelen değerler.
defragmentation (birleştirme). Disk üzerinde dağılmış parçaların bir araya getirilerek performansın artırılması. Bunun dışında Windows 2000'de Active Directory defragmentation işleminde ise directory database dosyalarındaki bilgiler birleştirilir.
delegation (atama delege etme). Bir Active Directory yönetim biriminin domain ya da ou yönetiminin sorumluluğunun bir kullanıcıya verilmesi.
delimiter (sonlandırıcı). Bir liste içindeki elemanları ayıran karakter.
deny (iptal). Bir kullanıcının izninin kaldırması. Belli bir kullanıcının ya da rolün izninin kısıtlanması gerekebilir. Bu durumda deny işlemi yapılır. Bir kullanıcının ya da rolün deny edilmesi Kullanıcının ya da rolün izinlerini ortadan kaldırır. Diğer bir rolden (miras olarak) gelen izinleri de pasifleştirir.

desktop (masaüstü). Bilgisayarın çalışma ekranı. Kullanıcının sistemi kontrol ettiği işletim sisteminin arayüzü. Pencereler simgeler vb. bütün işlemlerin yapıldığı toplam ekran alanı.
destination directory (hedef dizin). Kopyalama ya da taşıma yapılacak dizin.
destination table (hedef tablo). Yayınlanan (published) bir tablonun replikasyonu olarak yaratılan üye tablo.
device (aygıt). Bilgisayar sisteminin bir parçası. Bir yazıcı bir kart fare vb.
device driver (aygıt sürücüsü). Belli bir aygıtın kullanımını sağlayan program. Bir aygıtın Windows 2000 ile iletişim kurmasını sağlar. Örneğin bir yazıcı sürücü gibi
DHCP Manager (DHCP Yöneticisi). DHCP serverlarını yönetmek için kullanılan araç.
dialog box (iletişim kutusu). Kullanıcıdan bir bilgi alınacağı zaman ekrana gelen mesaj kutusu. Tamam ve İptal düğmeleri ve çeşitli seçenekleri içeren diyalog kutularının bazıları ortak iletişim kutusudur (Open gibi) . Her uygulamada aynısı ekrana gelir.
directory (dizin). Bilgisayarlar kullanıcılar ve diğer nesneler hakkında bilgi içeren bir kaynak. Windows 2000 directory sistemi yazıcılar uygulamalar kullanıcılar vb nesneler hakkında bilgi içerir.
directory service (directory servisi). Directory bilgilerinin kullanıcılar tarafından kullanılmasını sağlayan bir hizmet.
directory tree (directory ağacı). Bir directory içindeki hiyerarşik biçimde yer alan nesneler ve konteynırlar.
directory (dizin). Sabit disk ya da disket üzerinde bilgi ve program dosyalarını içeren bir bölüm.
directory partition (directory bölümü). Active Directory Windows 2000 domain controller bilgisayarları arasında replike edilirken üç directory bölümü replike edilir: şema configuration ve domain bilgisi.
directory tree (dizin ağacı). Disk üzerinde yer alan dizinlerin ağaç biçiminde gösterilmesi.
directory window (dizin penceresi). Windows 3.1'de Dosya Yöneticisinde Windows 95 'te ve Windows NT'de Explorer'da mevcut dizin düzenini alt dizinleri ve dosyaları gösteren pencere.
dirty pages (değiştirilmiş sayfalar). Son checkpoint işleminden sonra değiştirilen ön belleğe alınan (cached) sayfalar.

dirty read (değiştirilmiş sayfaları okuma). Uncommitted dataların okunması. Genellikle birden çok transaction ile aynı satırı okumasıyla oluşur.
disable (kullanılamaz geçersiz). Olmaması ya da çalışmaması şeklindeki bir düzenleme.
discretionary access control list (DACL). Nesnelerin güvenlik açıklamalarının bulunduğu liste.
diskette (disket). Küçük boyutlarda belli bir kapasitede bilgi saklayan ortamlar.
disk duplexing (disk çoğaltma). Bir diskin diğer bir disk kontrol aracılığıyla ayna kopyasının düzenlenmesi.
disk mirroring (disk aynalama). Bir diskin bir bölümünün aynısının diğer bir fiziksel diske kopyalanmasıdır.
disk quota (disk kotası). Bir kullanıcı tarafından kullanılabilecek maksimum disk alanı miktarı.
disk striping (disk şeritleme). Verilerin 64 KB'lık bloklara bölünüp 2 ila 32 diskten oluşan disk dizisi (disk array) üzerinde düzenlenmesi işlemi.
distinguished name. Relative distinguished adını kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak tanımlayan ad. Active Directory içindeki her nesne bir distinguished ada sahiptir.
distributed file system (Dfs). Paylaştırılan klasörlerin merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.
distinguished name. Relative distinguished adını kullanarak bir nesneyi tek (unique) olarak tanımlayan ad. Active Directory içindeki her nesne bir distinguished ada sahiptir.
Distributed file system (Dfs). Paylaştırılan klasörlerin merkezi olarak yönetildiği bir Windows 2000 servisi.
distributed processing (dağıtılmış işlem). Data işleme aşamalarının farklı yerlerde bulunması.
distributed query (dağıtılmış sorgu). Verilere farklı (heterojen) ortamlardan erişen bir sorgu.
distribution database (dağıtım database). Replikasyon işleminde verileri alıp üyelere (subscriber) dağıtan database.
Distributor. Distribution database'i içeren server. Distributor yayınlanan verileri alır saklar ve üyelere (subscriber) dağıtır.
document (belge). Yazılan ya da kullanılan bir veri dosyası. Örneğin WordPad ile yazılan belge.

document-centric (doküman merkezli). Ortamın uygulamalarla değil de kullanıcının geliştirdiği dokümanlarla kullanılması. Windows 95 Windows NT ve Cario işletim sistemleri ilk doküman-merkezli işletim sistemleridir.
domain (etki alanı). Windows 2000 ve Active Directory ağı içinde ortak directory veritabanını kullanan bir dizi bilgisayarın oluşturduğu ağ alanı. Bir domain merkezi olarak kaynakların yönetimini sağlar. Windows 2000 ağı içinde domain adları hiyerarşik olarak düzenlenir.
domain controller (domain kontrolör). Domain içinde kullanıcıların kimlik denetimi yapan bilgisayar.
domain controller (domain kontrol birimi). Ana domain kontrol biriminin yerine kullanıcıların logon olabileceği ikinci bir NT Server.
Domain Name System (DNS). Domain adlarının bulunmasını sağlayan hiyerarşik adlandırma sistemidir. DNS domain adlarına karşılık gelen IP adreslerinin bulunmasını sağlayan bir servis sağlar.
domain namespace (domain ad alanı). DNS tarafından kullanılan veritabanı yapısı.
double click (çift tıklamak). Farenin düğmesine ard arda iki kez basılması. Genellikle bir simge üzerine fare ile çift tıklanarak simgenin bağlı olduğu program çalıştırılır.
drag (sürüklemek). Bir nesnenin fare ile taşınması. Bu işlemde nesne fare tuşuna basılarak bir yerden bir yere sürüklenir.
driver (sürücü). Bilgisayarın bir kaynağı. A B C gibi disk ortamları ve ağ kaynakları.
dynamic cursor (dinamik cursor). Açık olmasına rağmen altındaki verilerin değiştirilmesini etkileyen cursor.
dynamic disk (dinamik disk). Windows 2000 iki tür sabit disk kullanımını destekler. Basic diskler ve dinamik diskler. Basic diskler daha önceki Windows işletim sistemlerinde bulunan disk partitionlarından oluşur. Dinamik diskler ise gelişmiş disk kullanımını ifade eder. Bir ya da daha çok disk üzerinde oluşturulan volümleri destekler. Disk kullanım türleri disk üzerindeki alanların kullanımını belirler. Dinamik diskler sadece Windows 2000 tarafından kullanılır. Dinamik diskler ise basit volümler spanned volümler mirror volümler striped volümler ve RAID-5 volümlerinden oluşur. Dinamik disk kullanımının üstünlükleri şunlardır:
Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP). IP adreslerinin dinamik olarak yapılandırılmasını sağlayan bir network protokolü.
dynamic recovery (dinamik kurtarma). Yazılım sorunlarını ve data bütünlüğünü kontrol etmek ve onarma işlemi.
dynamic update (dinamik güncelleme). DNS sisteminde bilgisayar adlarının dinamik olarak kaydedilmesiyle ilgili düzenleme.

dynamic volume (dinamik volüm). Windows 2000 içinde Disk Management aracı ile yaratılmış bir disk alanı. Bir dinamik volüm simple spanned striped mirrored ve RAID-5 volümlerinden oluşabilir.
emergency repair disk (ERD). Backup programı tarafından yaratılan ve %SystemRoot%/Repair klasöründeki üç dosyayı içeren bir disket. Bu disket sistemin açıladığı durumlarda kurtarma işlemi sırasında kullanılır.
embed (katmak). Bir uygulamada yaratılmış bir bilgi öğesinin (bir resim bir ses metin) diğer bir uygulamaya eklenmesi.
embedded object (katılmış nesne). Diğer bir uygulamadan kesilerek yapıştırılmış nesne.
encryption (şifreleme). Verilerin okunmasını engellemek için uygulanan bir güvenlik yöntemi.
Encrypting File System (EFS). Windows 2000'le gelen ve NTFS disk üzerindeki bilgileri korumayı amaçlayan bir düzenleme.
encryption (işaretleme). Verilerin yeniden düzenlenerek korunası .
enumarate (tanıma). İlgili nesnelerin listelenmesi ve tanımlanması.
entity integrity (birim bütünlüğü). Bir tablodaki bir satırın tek bir birim olarak tanımlanmasını; böylece çift değer (duplicate) almamasını sağlayan özellik. Bu özellik genellikle UNIQUE ve PRIMARY KEY kısıtlamalarıyla sağlanır.
exclusive lock (özel kilit). Serbest kalıncaya kadar diğer kilitler tarafından etkilenmeyen bir kilit. INSERT UPDATE ya da DELETE işlemlerinde mutlaka bir özel kilit uygulanır.
explicit trust relationship (açık güven ilişkisi). Windows 2000 domainleri arasında açık olarak tek yönlü (windows NT türü) bir güven ilişkisi ya da Windows 2000 ile bir Windows NT domaini arasında yaratılan güven ilişkisi.
expres​sion(ifade). Bir query içinde yer alan bir kolon adı değişken sabit ya da fonksiyon.
extended memory (eklenmiş bellek). Ana bellek içinde 1 Mb. klasik bellek alanının üzerindeki bellek alanı. Windows 3.1eklenmiş belleği kullanarak kullanıcının bellek sorunu olmamasını sağlar. Sanal bellek de burada yer alır. Windows 95 ve NT bellek yönetiminde böyle bir kavram yoktur.
Explorer (Windows Explorer). Windows 95 ve NT arabiriminde yer alan bir program. Dosyaları klasörleri ve programları düzenlemek bulmak vb işlemler için kullanılır.
fault tolerance (hata toleransı). Donanım hatalarına karşı verilerin bütünlüğünün korunması.
field (alan). Bir satır içindeki bir elaman. Bir kolon. Field (Alan). Metin grafik sayfa numaraları tarih ve diğer bilgileri belgeye otomatik eklemek için kullanılan bir kod parçasıdır. Örneğin Date (Tarih) alanı o anki tarihi belgeye ekler. Alanlar ayrıca Mail Merge (Adres Mektup Birleştirme) işlemi içinde alanları asıl belgeye bağlamak için kullanılır.

file (dosya). Bir birim bilgi. Bir belge ya da bir programın adı uzunluğu ve diğer özellikleri ile yapısı. Program dosyaları (.exe .com .bat .pif) çalıştırılabilir. .DOC .XLS gibi uzantılara sahip dosyalar ise kullanıcıların yarattığı veri dosyalarıdır.
file name (dosya adı Bir dosyanın adı. Disk alanı üzerine kaydedildiği ad. Dosya adı iki kısımdan oluşur; dosya adı ve uzantısı.
filegroup (dosya grubu). Bir birim olarak yönetilebilen bir ya da daha çok dosya.
fixed database role (sabit database rolü). Her bir için belli görevleri tanımlayan rol.
fixed server role (sabit server rolü). Database'lerin dışında server düzeyinde görevleri içeren roller.
focus (odaklanma). Kullanıcı girişi için hazır olma. Bir kontrolün aktif hale gelerek kullanım için hazır olması (seçilmesi).
Dikkat!!:Bu doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta" olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla bilgi için:
folder (klasör). Mantıksal bir depo alanı. İçinde dosyaları programları ve dokümanları içeren klasörler masaüstünde yer alırlar ve Windows 95 ve NT kullanıcı arabiriminin ana birimini oluştururlar.
Font Formatting (Karakter Biçimlendirme). İstediğiniz sayıda seçili karaktere uygulanabilecek biçimlendirme. Karakter biçimlerini uygulamak için Format (Biçim) menüsünde Font (Yazıtipi) komutunu Formatting (Biçimlendirme) araç çubuğunu ve klavye kısayollarını kullanabilirsiniz.
foreground (önalan). ekranda aktif pencerenin kapladığı alan.
foreign key (yabancı anahtar). Ana tablodan gelen ana anahtara karşılık ilgili alt tablolardaki alan. İlişkisel bütünlük kuralı gereği her yabancı anahtar diğer tabloda bir ana anahtarı işaret eder.
forest (orman). Bir ya da daha çok Active Directory ağacının yer aldığı alan. Forest içindeki bütün domainler ortak veritabanını kullanırlar.
format (biçim). Bir metnin renk yazı tipi paragraf düzeni vb. özelliklerle düzenlenmesi.
free space (boş alan). Diskte yeni bölümler (partition) yaratmak için kullanılan kullanılmayan ve formasız alanlar.
foreign key (yabancı anahtar). FK. Aynı ya da diğer bir tablodaki primary key değeri ile eşleşen kolon ya da kolon bileşeni.
fully qualified domain name (FQDN). Domain içindeki yeri itibariyle tam olarak bir domaini belirten domain adı. Örneğin. Bilgisayar1.sirket.com bir bilgisayarı gösteren tam bir domain adıdır.

function (fonksiyon). Bir birim olarak işletilen komut kümesi. Bir ad ile ve gerekirse giriş parametreleriyle çalıştırılan fonksiyonlar belli bir işlemi yerine getirirler.
global group (global grup). Domain'in tüm üyelerinde geçerli olan gruplar.
Global Catalog (global katalog). Her domainden bir kısım kendi domaininin de bütün nesnelerini içeren Windows 2000 için özel bir domain controller. Active Directory sistemi içinde domain controller olan ilk server global katalog olur.
globally unique identifier (GUID). Tek olarak üretilen 16-bayt bir değer. Zamanı ve bir sıra numarasını içerir ve belli bir aygıtı ya da nesneyi tanımlamak için kullanılır.
Group Policy (grup politikaları). Programların network kaynaklarının ve işletim sisteminin çalışmasını kontrol altına alan düzenlemeler. Grup politikaları bir kullanıcıya gruba OU'ya ya da domaine uygulanırlar.
Group Policy object (grup politikası nesnesi). Grup politikalarını oluşturmak için kullanılan ve birden çok grup politikası düzenlemesini içeren düzenleme.
grant (izin vermek). Kullanıcıya bir işlemi yapmak için izin vermek.
group (grup). Belli sayıda kullanıcıdan oluşan bir grup. Yerel ve global olmak üzere belli işlemleri yapmak için gruplar tanımlanır. Program ya da dokümanlardan oluşmuş bir küme.
hard disk (sabit disk). Sistem içinde yerleştirilmiş ve kendi sürücüsü içinde sabit olarak yer alan disk.
hardware (donanım). Bilgisayarın fiziksel kısımları. Klavye monitör kartlar kablolar vb.
Hidden Text (Gizli Metin). Seçilen metni görüntülemenize ya da gizlemenize izin veren bir karakter biçimidir. Bu işlem gizlenecek alan seçildikten sonra Format (Biçim) menüsündeki Font (Yazıtipi) komutu Hidden Text (Gizli Metin) onay kutusu ile gerçekleştirilir. Word gizli metnin altını noktalı çizgi ile çizer.
hierarchical namespace (hiyerarşik ad alanı). DNS ad alanı gibi nesnelerin bir biriyle ilgili oldukları ya da bağlı oldukları adlandırma sistemi.
home directory (kendi dizini). Bir kullanıcın kendi dosyalarına sahip olduğu dizini.
icon (simge). Program uygulama disk sürücü grup vb. öğelerin küçük çizimsel biçimleri.
import computer (alan bilgisayar). Bir export server'dan bilgilerin ana kopyalarını alan bilgisayar.
identifier (tanımlayıcı). Bir database nesnesinin adı. Bir tanımlayıcı 128 karakter uzunluğunda olabilir.
identity column (identity kolonu). Değeri otomatik olarak artan bir kolon.

Infrared Data Association (IrDA). Infrared aygıtlar arasında veri transferi için kullanılan ağ protokolü.
infrared device (infrared aygıt). Infrared ışıkla çalışan aygıtlar. Yazıcı vb.
inheritance (miras etkilenme). Bir nesnenin mevcut (üst) nesnelerden etkilenmesi. Nesneler yaratırken ve yönetimini delege ederken göz önünde bulundurulacak şeylerden birisi de inheritance (miras ya da üst düzeyden otomatik olarak alına haklar ya da düzenlemeler) dir. Bir OU içinde bir OU yaratırsanız yeni OU bütün özelliklerini üst seviyeden alır. İşte bu işleme inheritance (miras) denir. Bu etkilenme yönetim amacına uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin merkezi politikaları yukarıdan aşağıya uygulamak gibi.
insertion point (ekleme noktası). Yazı ortamında metne ekleme yapılacak yer.
installable filesystem (yüklenebilir dosya sistemi). Windows 95 ve Windows NT tarafından desteklenen dosyalama sistemi.
interface (arabirim arayüz). İki ayrı sistem arasında ilişki kuran birim.
interrupt (kesme). Bir işlemin yapılmasını sağlayan donanım sinyali.
Internet. Genel amaçlı ve uluslararası bir bilgisayar ağı. 1960'lı yıllarda geliştirilen Internet ağı bugün milyonlarca kişinin kullandığı yaygın bir ağdır. Firmalar ve şahıslar eğitim ticari bilgi verme bilimsel ve genel alanlarda kullanılır.
Intranet. Internet teknolojilerinin şirket ya da organizasyon içinde etkin iletişim ve bilgi akışı için kullanımıdır.
IntelliMirror. Windows 2000 özelliği. Kullanıcıların kendi masaüstü ve yazılım düzenlemelerini her yerde ve her zaman kullanmalarını sağlayan teknoloji.
Internet Information Services (IIS). Microsoft Windows 2000 Server içinde hazır olarak yer alan bir Web server yazılımdır. Web sitesi Web uygulaması ve Web kümeleri (cluster) yaratmayı sağlar. Belgeleri paylaştırmak ya da belgelere intranet ya da Internet yoluyla ulaşmak için kullanılan bir üründür.
IP address (ip adresi). Ağ üzerinde bir bilgisayarı ya da aygıtı tanımlamak için kullanılan 32-bit adres.
job (iş). Bir ya da daha fazla adımdan oluşan yönetim eyleminin yapılması.
join (bağlantı). İki ya da daha fazla tablo arasında bir bağlantı oluşturularak bir sonuç setinin oluşturulması.
kernel (çekirdek). İşletim sisteminin temeli. En alt düzey fonksiyonlar ve bellek yönetiminin yapıldığı yer.
key (anahtar). Bir tablo içinde bir satırı tek olarak (unique) tanımlayan bir kolon. Bakınız: Primary key.

latency (gecikme). Değişikliğin karşı tarafa yansıması için geçen süre.
legacy (diğer). Kullanılmakta olan tüm (diğer) donanım birimlerini gösterir. Plag-and-Play teknolojisine uymayan bütün donanım birimleri (eski) legacy olarak adlandırılırlar.
linked server (bağlanılan server). Diğer bir server gibi kullanılan bir OLE DB data kaynağı.
list box (liste kutusu). Genellikle dizin ve dosya adlarını içeren listeleyen kontrol.
local group (yerel grup). Bir ya da daha çok bilgisayardan oluşan ve kendi bilgisayarının kaynaklarının yönetiminde kullanılan gruplar.
local printer (yerel yazıcı). Bilgisayarın çıkışına doğrudan bağlanan yazıcı.
local variable (yerel değişken). Atanmış bir değeri olan kullanıcı-tanımlı bir değişken. Yerel bir değişken DECLARE deyim ile tanımlanır. İlk değeri de SELECT ya da SET deyim ile verilir.
lock (kilit). Çok kullanıcılı ortamda aynı kaynağa erişimin kısıtlanması.
logical operators (mantıksal operatörler). WHERE deyimiyle arama işlemlerinde kullanılan AND OR ve NOT gibi operatörler.
login-ID. Server'a giriş yapan kullanıcı.
logon script. Kullanıcının sisteme girmesiyle birlikte otomatik olarak işletilen dosyalar.
Main Document (Ana Belge). Main Document (Ana Belge) Mail Merge (Adres-Mektup Birleştirme) birleştirme işleminde birleştirilmiş belgenin her kopyasında aynı kalan metin ya da grafikleri içerir. Örneğin yılbaşında göndereceğiniz tebriklerde metin içeriği hep aynı kalır bunun yanında kişiler ve adresler (veriler) değişir. Burada aynı kalan metinler Main Document (Ana Belge) oluşturur.
main directory (ana dizin). Sabit disk içinde bütün dizinleri içeren dizin (kök).
main memory (ana bellek). Programların ve verilerin geçici olarak yer aldığı ve işlemlerin yapıldığı bellek alanı.
mandatory user profile (zorunlu kullanıcı profili). Kullanıcıların zorunlu olarak uyacakları profil dosyaları.
Master Boot Record (MBR). Bir sabit disk üzerindeki ilk sektör. MBR disk için partition tablosunu içerir.
maximize (ekranı kaplama). Pencerenin masaüstünü kaplayacak biçimde en büyük boyutlarına getirilmesi.
memory(bellek). Bilgi ve programlar için geçici saklama alanı.
menu (menü). Uygulama pencerelerinde yapılacak işlemleri tanımlayan işlem grupları

menu bar (menü çubuğu). Mönü adlarının dizili olduğu ve genellikle pencerelerin ikinci çubuğu.
Merge Fields (Birleştirme Alanları). Mail Merge (Adres mektup birleştirme) Main Document (Asıl Belge) içine eklediğiniz birleştirme alanları seçilmiş veri kaynağından alınan bilginin nereye ekleneceği konusunda Word'e yol gösterir. Birleştirme alanları eklemek için Mail Merge (Adres Mektup Birleştirme) araç çubuğunda Insert Merge Field (Birleştirme Alanı Ekle) düğmesini tıklamalısınız.
Microsoft Repository. Automation nesnelerine erişim sağlayan sistemi. Microsoft Repository TDS paketlerinin saklanması için ilişkisel database bileşenleri içerir.
Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını bir araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak adlandırılan araçları içerirler.
Microsoft Network. The Microsoft Network (MSN) dünya çapındaki bilgisayar kullanıcıları birliğine kolay ve ucuz erişim sağlayan çevrimiçi bir hizmettir. MSN'e erişim bir Windows 95 özelliğidir MSN işletim sistemiyle mükemmel biçimde birleştirilmiştir. MSN'i kullanarak dünya üzerinde insanlarla haberleşebilir; son haberleri spor hava ve parasal bilgileri okuyabilir; teknik sorularınıza yanıt bulabilir; binlerce program arasından istediklerinizi yükleyebilir; Internet'e bağlanabilir ve diğer işlemleri yapabilirsiniz.
mirror set (ikiz set). Windows NT 4.0 ve diğer eski işletim sistemlerinde mirror (disk ikizleme) işlemi mirror setlerle yapılmaktaydı. Windows 2000'de mirror setler yerini mirrored volüme bıraktı. Mirrored volümler bir sabit diskin diğer bir sabit disk ile yedeklenmesidir. Diğer bir deyişle veriler iki diske birden yazılarak disklerden birisinin arızalanması durumunda diğer diskin kullanılmasını sağlar.
mirrored volume (ikiz volüm). Windows 2000 Server üzerinde mirrored volüm yaratmak için en azından iki dinamik disk kullanılır. Mirrored volümler hata toleransına sahiptir. Bu arada mirrored volümler extended ya da striped olamazlar. Mirrored volüm yaratıldıktan sonra iki disk tek bir sürücü harfi ile kullanılır.
microprocessor (mikroişlemci). Bilgisayarın ana işlem birimi. Aritmetik mantık işlemlerini ve belli sayıda komutu yerine getiren yongalar.
minimize (simge durumuna getirme). Pencerenin masaüstünde görünmeden görev çubuğunda yer alması.
MMC. Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını bir araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak adlandırılan araçları içerirler.
MMC snap-in. MMC içine eklenen araçlar. Örneğin Active Directory Users and Computers aracı MMC içine eklenerek gerek durulduğunda bir MMC ortamından diğer yardımcı programlarla birlikte kullanılır.
mode (kip). İşletim sistemi sürücü ya da bir yazılımın çalışma biçimi. Yazılımın çalışma kipi işletim sistemi kaynaklarını bellek ve işlemci kullanımı ile ilgilidir. Bkz. Protected mode.

modem. Bilgisayarın telefon hatları üzerinden birbirlerine bilgi iletmesini sağlayan aygıt.
mouse (fare). İşaretleme aygıtı. Düğmelerine basarak nesneleri seçer. Fare bir nesneyi bir yerden bir yere de sürükleyebilir.
multimedia (çoklu ortam). Ses çizim ve video gibi değişik ortamlardaki verilerin birlikte kullanılması. Windows 95 multimedya özelliklerine sahip bir işletim sistemidir.
multimaster replication (çok asıllı replikayon). Bürün domain kontroller bilgisayarların directory bilgisini güncelleyebildiği replikasyon. Windows 2000 Active Directory replikasyonu bu şekilde çok asıllı bir replikasyon işlemidir.
Dikkat!!:Bu doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta" olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla bilgi için:
multi-tasking (çok-görevlilik). Bir çok uygulamanın (programın) aynı anda çalıştırılması. Windows NT öncelikli çok görevliliğe sahip bir işletim sistemidir. Bkz. pre-emptive multitasking.
mutex. Mutual Exclusion Service.
mutual exclusion service. Bir komut sürecinde sadece bir iş parçacığının (thread) çalışmasını sağlayan bir yazılım tasarım tekniği.
named pipe. İşlemler arası iletişim mekanizması.
name resolution (ad çözümleme). Sayısal IP adresi değerlerinin karşılığı olan domain adlarını bulmak ay da tam tersi.
network (ağ). Birden çok bilgisayar ve çevre biriminin ortak kullanımını sağlayan işletim biçimi.
network adapter (ağ kartı). Bilgisayarı kablo ile diğer bilgisayara fiziksel olarak bağlanmasını sağlar.
network driver (ağ sürücüsü). Ağın içinde yer alan bir sabit disk ya da dizin.
network printer (ağ yazıcısı). Ağ içine bütün kullanıcılar tarafından kullanılabilen ortak yazıcı.
non-windows application (Windows dışı uygulamalar). Bellek yönetimi sanal bellek vb. özelliklere sahip olmayan ancak Windows ortamında çalışan programlar.
Normal Template (Normal Şablon). Normal Template (Normal Şablon) herhangi bir belge için genel amaçlı bir şablondur. Word'ü başlattığınızda ya da standart araç çubuğundan New (Yeni) düğmesine bastığınızda Word Normal şablona dayalı yeni ve boş bir belge yaratır.
Varsayılan belge biçimlendirmesini ya da içeriğini değiştirmek için bu şablonu değiştirebilirsiniz.

object (nesne). Bir veri ya da masaüstünde herhangi bir şey için kullanılan genel terim. Bir Active Directory bileşeni. Kullanıcılar gruplar vb. Nesne temelli ortamda bütün bileşenler birer nesne olarak yer alırlar. Programlanırlar ya da yönetilirler.
Offline folder (çevrim dışı klasör). Çevrimiçi klasör kullanımı teknolojisi ise Windows 2000'in tanıtımlarında vurgulandığı gibi özellikle hareketli (tek başına ve şirket ağına bağlı olarak notebook bilgisayar kullanan kullanıcılar) kullanıcıların verilerini online ve offline durumdayken kullanmalarını sağlar.
operator. Aritmetik ya da mantıksal işlemler yapmak için kullanılan özel simgeler (karakterler).
open (açmak). Bir belgeyi ya da tabloyu yükleyerek pencereye getirmek. Bir pencereyi aktif duruma getirmek.
page (sayfa). Bellekte belli bir kapasitedeki alan.
Paragraph Mark (Paragraf İmi) ((). Paragrafı bitirmek için ENTER tuşuna bastığınızda Word'ün eklediği yazıcıdan basılamaz (¶) karakterdir. Paragraph Mark (Paragraf İmi) sizin paragrafa uyguladığınız biçimlendirmeyi de içerir. Standart araç çubuğundaki düğme ile ekranda görünmesi sağlanır.
partition (bölüm). Sabit disk üzerinde ayrı bir bölüm.
password (parola / şifre). Kullanıcı için programa giriş izni.
path (yol). Sürücü ve dosya adlarına ulaşmada kullanılan terim.
peer-to-peer (eşler arası). Bilgisayarlar arasında uygulama ve dosya paylaşımını sağlayan network şekli.
peripheral unit (çevre birimi). Bir bilgisayar sisteminde ana bilgisayarın yanında yer alan yazıcı modem vb. yan birimler.
permission (izin). Bir dizin dosya ya da bir aygıtla ilgili olarak kullanıcılara verilen yetkiler.
parameter (parametre). Bir query ya da stored procedure çalıştırıldığında kullanılan bir bilgi. Parametreler sayesinde aynı query ya da stored procedure farklı değerlerle birlikte birçok kez kullanılabilir.
physical name (fiziksel ad). Bir dosyanı yer aldığı yol (path).
Plug-and-Play. Donanım birimlerinin otomatik olarak tanınması ve yazılımların kuruluşlarının otomatik olarak yapılmasını sağlayan donanım ve yazılım tasarım teknolojisi.
port (çıkış). Bilgisayardan çıkış ve bir aygının takıldığı bağlantı yerleri.
pre-emptive multitasking (öncelikli çok görevlilik). Kullanıcıya en iyi şekilde yanıt vermeyi amaçlayan ve buna göre işlemcinin kontrolünü programın aldığı işletim biçimi.

primary domain controller (ana domain kontrol birimi). Primary Domain Controller. NT Server'ın bir domain'inde merkezi yönetim amaçlı kurulması. Ana domain kontrol birimi kullanıcı veritabanına sahiptir. Domain kullanıcılarının sisteme girişi ana kontrol birimi üzerinden kontrol edilir.
primary partition (ana bölüm). Diskin işletim sistemi tarafından işaretlenen bölümü Bir diskte maksimum dört bölüm bulunur. Eğer ek bir bölüm varsa bu üç olur.
process (program). Çalışmakta olan bir uygulama program.
program. Belli bir işlevi olan komut dizisi.
primary key (ana anahtar). PK. Bir tablo içindeki bir satırı tek olarak (unique) tanımlayan kolon ya da kolonlar bileşimi.
property (özellik). Bir nesnenin renk yer vb. durumlarını açıklayan bilgileri.
protected mode (korumalı kip). Intel 386 mikroişlemcinin bellek kontrolü yaparak adresleri giriş/çıkış kapılarını fonksiyon çağırmalarını yönettiği bir işletim biçimi. Bir uygulamanın korumalı kipte çalışması; uygulamanın sanal bellek alanlarından yararlanması anlamına gelir.
protocol (protokol). İki (yazılım) biriminin birbiriyle iletişiminin tanımlanması. Ağ üzeride iki bilgisayarın kullandığı dil.
publish (yayınlama). Verilerin replikasyon için hazırlanması. Windows 2000 Server ve Internet Information servisleri belgelerin Intranet ve Internet ortamında yayınlanması sağlar. Windows 2000 yayınlama için WebDAV (HTTP/1.1 için yeni bir ekleme) Microsoft FrontPage Server Extensions ve FTP teknolojilerine sahiptir.
query (sorgu). Tablolardaki saklı verilerin üzerine kurulmuş sorgular. Sorgular tablolarda yer alan verilerden istenilen verilerin seçilmesini sağlarlar.
recordset. Sorgu sonucunu içere nesne.
redirector (gönderici). İstemci tarafından bir dosya istediğini kabul eden ve dosyayı ağ içinde istenilen yere gönderen yazılım.
registry (sistem veritabanı). Sistem bilgilerinin yer aldığı ve Windows NT tarafından kullanılan donanım ve yazılım birimleri hakkında bilgi içeren veri tabanı.
real mode (gerçek kip). Uygulamaların bellekte tek başına (global) olarak çalışması biçimi. Bkz. Protected-mode.
relational database (ilişkisel veritabanı). Tabloların aralarındaki ilişkiler temelinde kullanıldığı bir veritabanı sistemi.
relationship (ilişki). İki tablonun ortak kolonları arasındaki bağlantı.
remote proceduer call (uzak işlem çağrısı) . Dağıtılmış uygulamaların network ortamındaki bilgisayarlarda çalışmasını sağlayan mesaj-geçirme sistemi.

Replication (replikasyon). Verilerin çok sayıda bilgisayar arasında senkronize edilmesi. Windows 2000 replikasyon işleminde Active Directory veritabanı domain kontroller arasında kopyalanır.
Dikkat!!:Bu doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta" olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla bilgi için:
Repository. Microsoft Repository. Automation nesnelerine erişim sağlayan sistemi. Microsoft Repository TDS paketlerinin saklanması için ilişkisel database bileşenleri içerir.
resource (kaynak). Ağ üzerinden yararlanılabilen bir nesne.
resource arbitrator (kaynak tanımlayıcı). Plug-and-Play teknolojisinde donanım birimlerinin gereksim duydukları kaynakları yöneten birim.
result set (sonuç seti). Bir SELECT deyim ile elde edilen bilgiler.
rule (kural). Sütuna ne tür veri girişi yapılacağını belirten tanımlamalar. Alfabetik veri girişi ya da sıfırdan büyük veri girişi gibi.
revoke (izini almak). Verilmiş bir izini almak.
row (satır). Bir tabloda yer alan ve bir birim (kayıt) olarak işlenen veriler.
rule (kural). Bir kolona ya da kullanıcı-tanımlı data tipine bağlı olarak kullanılan ve veri girişini kontrol eden tanımlamalar.
screen saver (ekran koruyucusu). Belli bir süre klavyeye ya da fareye dokunulmadığı zaman aktif hale geçerek ekranda bir resmin ya da şeklin hareket ettirilmesi.
script. Windows 2000 ortamında kod yazma. Windows 2000 Windows Script Host ile Visual Basic Scripting Edition (VBScript) ya da Jscript ile yazılan scriptleri destekler. Script çalıştırıldığında önce kendisini script engine'e kaydeder. VBScript Visual Basic gibi bir programlama dilir. Visual Basic Scripting Edition (VBScript) olarak bilinir. Windows Script Host üzerinde çalışır ve yönetim işlemleri için kullanılır. Notepad gibi ortamlarda yazılan scriptler .vbs uzantılı olur ve üzerine çift tıklanarak çalıştırılır.
scroll (kaydırma). Pencereye sığmayan belgenin aşağı/yukarı ve sağa/sola kaydırılarak tamamının görüntülenmesi.
scroll bar (kaydırma çubuğu). Pencerelerin sağında ve altında bulunan ve üzerindeki oklar yardımıyla pencere alanından büyük olan belgelerin görüntülenmesini sağlayan araçlar.
schema (şema). Nesne kümesi. Windows 2000'de Active Directory şeması nesne class bilgilerini içerir. Active Directory şema bilgileri dinamik olarak güncellenir.
Section (Bölüm). İçinde belirli sayfa biçimlendirmelerini ayarlayabileceğiniz belge parçasıdır. Satır numaralandırma sütun sayısı üstbilgi ve altbilgi gibi özellikleri belli bir metin alanı için değiştirmek istediğinizde yeni bir Section (Bölüm) yaratmanız gerekir. Siz Section (Bölüm) sonları belirlemediğiniz sürece Word belgeyi tek bir Section (Bölüm) olarak oluşturur.

security log (güvenlik defteri). Kullanıcıların Audit düzenlemeleri temelinde güvenlik ile ilgili işlemlerin takip edildiği kayıtlar.
server (hizmet birimi). Ağın yöneten ve ağ kaynaklarını diğer bilgisayarlara (client) sunan ana bilgisayar.
server manager. Domain workgroup ve bilgisayarların kontrolünü sağlayan program.
service (servis). Dosya ve aygıt paylaşımları için gerekli hizmetleri yükleyen yazılımlar. Özel fonksiyonları olan API'ler.
share (paylaşım). Kaynakların (dizin yazıcı vb) network'ün kullanımına açılması.
shortcut (kısayol). Bir nesneye ulaşmanın alternatif (kısa) yolu.
shortcut key (kısayol tuşu). Bir komut ya da işlemin yerine getirilmesini sağlayan tuşlar.
site (site). Active Directory serverlarının yer aldığı bir ağ ortamı. Active Directory tasarımında bir site aralarında hızlı bir bağlantı olan bir TCP/IP subneti anlamına gelir.
site link. Siteler arasındaki iletişimi temsil eden nesne.
software (yazılım). Program işletim sistemi gibi bilgisayarların çalışmasını sağlayan ve kullanıcıların belli sorunlarını çözen elemanlar.
Source Document (Kaynak Dosya). Bir nesnenin geldiği ya da bir uygulamanın nesneyi yaratmak için kullandığı dosyadır. Bir kaynak dosyadaki bilgileri değiştirdiğinizde nesnenin bağlı olduğu dosyada bilgiler de otomatik olarak güncellenir.
status bar (durum çubuğu). Genellikle pencerelerin en alt satırında bulunan ve o anki duruma ilişkin bilgileri içeren alan.
stored procedure. Transact-SQL dilinde ve SQL Server'da komut satırlarından kullanılmak üzere hazırlanmış deyimler.
subdirectory (altdizin). Bir dizinin içinde yer alan dizin.
subnet (alt network). Birbiriyle doğrudan iletişim kurabilen bilgisayarlardan oluşan bir yerel bilgisayar ağı.
synchronize (zaman uyumlaştırma). Domain veritabanının diğer domain kontrol birimlerine çoğaltılması.
system partition (sistem bölümü). NT'nin yüklenmesi için donanıma özel dosyaları içeren disk bölümü.
taskbar (görev çubuğu). Açılmış (aktifleştirilmiş) uygulamaları gösteren alan

text file (metin dosya). Sayıları ve karakter bilgileri içeren bir ASCII dosya.
thread (iş parçacığı). Bir programın işletilebilir bir parçası.
tile (döşeme). Pencerelerin her birinin ekranda yer alacak biçimde yan yana dizilmesi.
title bar (başlık çubuğu). Pencerelerin en üstünde ve pencere uygulamasının adını yazılı olduğu satır.
transaction (işlem bilgisi). Bir grup olarak bir işlemi yerine getiren database işlemleri.
transaction log. Değişikliklerin kayıtlarının yapıldığı database dosyası. Transaction log dosyası otomatik kurtarma işlemi için kullanılır.
tree (ağaç). Hiyerarşik gösterim biçimi. Sabit diskte yer alan dizinlerin hiyeyarşik biçime (iç içe) gösterilmesi.
trigger (tetikleyici). Bir tabloya belli bir değer girildiğinde işletilecek deyimlerini kapsar. Örneğin bir fatura kaydının girilmesi sonucunda stok ve cari hesap güncellemelerinin yapılaması gibi.
Unicode. Harfler rakamlar ve simgelerden oluşan ve 65000 olası değer alabilen karakter seti.
user account (kullanıcı kaydı). Kullanıcı hakkında bütün bilgileri içeren kayıt. Kullanıcının adı parolası vb bilgileri içerir.
user profile (kullanıcı profil dosyası). Kullanıcı temelli ortam bilgilerini içeren dosya.
view (görünüm). Bir ya da daha çok tablodan gelen verilerin görünümü.
virtual address space (sanal adres alanı). Belli bir iş parçacığına (thread) atanan toplam bellek alanını gösteren adres toplamı.
virtual machine (sanal makina). İşletim sistemi tarafından yaratılan bir ortamdır. Sanal makine bilgisayarın tüm işlevlerini (bellek işlemci) benzetir.
virtual machine manager (sanal makine yöneticisi). İşletim sistemi kaynaklarının atanmasını ve yönetilmesini yöneten sistem.
virtual memory (sanal bellek). Ana bellek alanının yanı sıra sabit disk alanın belli bir kısmının ana bellek alanı gibi kullanılması.
wall paper (duvar kağıdı). Masaüstünde artalanın deseni.
web browser (web tarayıcı). Web server üzerindeki web sayfalarını tarayan (arayan ve bulan) program. Örneğin Internet Explorer.
window (pencere). Bir uygulamanın yer aldığı sınırlı alan. Windows'ta her uygulama bir pencere ile yer alır.

volume. Bir ya da daha çok disk bölümünden (partition) oluşan bir birim disk alanı.
word processing (sözcük işlem). Metin yazma düzenleme ve kağıda baskı işlemlerini yapan programlara verilen ad.
workgroup. Aralarında bağlantı bulunan ve kaynak paylaşımının mümkün olduğu bir grup bilgisayar.
zone (alan) . DNS veritabanında DNS ağacının bitişik olan bir kısmıdır. Zon kendi içinde yer alan kaynakların kayıtlarını (resource records) tutar.
Dikkat!!:Bu doküman faruk çubukçu tarafından hazırlanmıştır. Dokümanlar "beta" olarak hazırlanmıştır. Bir kitap olarak hazırlanıp yayınlamamıştır. Daha fazla bilgi için:
zone transfer (zon transferi). DNS serverların verilerini uyumlaştırma işlemi.
Kısa Adlar
ADO ActiveX Data Objecs. Microsoft'un bütün verilere erişimde geliştirmiş olduğu bir üst düzey arabirimdir. ADO verilere hızlı biçimde erişim sağlar. Uç database uygulamaları (front-end) ve client/server database uygulamaları geliştirmek için kullanılır.
AEP . Asynchronous Event Package (Zaman uyumsuz olay paketi). Bir olayın oluşumunu bir alt düzeye bildiren ve dosyalama sisteminde kullanılan bir veri yapısı.
ANSI (American National Standards Institute). Bilgisayar dünyasında standartlarını belirleyen örgüt. ANSI. American National Standards Instute. ANSI karakter seti; 8-bitlik bir karakter seti sağlar. 0-255 arasında toplam 256 karakteri temsil eder. İlk 128 karakter alfabetik karakterleri ikinci 128 karakter ise özel karakterleri temsil eder.
API. Application Programming Interface (Uygulama Programı Arabirimi). İşletim sistemi tarafından uygulama programına sunulan fonksiyonlar kütüphanesi.
ASCII. American Standard Cod for Information Interchange. metin (text) karakterlerin temsili için geliştirilmiş bir kodlama yöntemi. 256 tane tanımlı karakterden oluşan dosya tipi.
BIND. Berkeley Internet Name Domain. UNIX işletim sistemlerideki Domain Name System (DNS) standardı.
BIOS. Basic Input and Output System. Bir sistemin en alt düzey düzenlemelerin (saat görüntü sabit disk vb.) yapan program.
BDC. Backup Domain Controller. NT Server'ın ana domain kontrol biriminin yedeği olarak kurulduğu bilgisayar. Domain ana kontrol biriminde yer alan kullanıcı veritabanını yedeğini zaman uyumlu olarak taşır. Kullanıcılar BDC'ye logon olabilirler.
CDFS. CD-ROM dosyalama sistemi.