BIOS Güncelleme Nedir? Gerekli midir?
Bildiğiniz gibi, BIOS'dan donanımlarınız ile alakalı ayarları değiştirebiliyoruz. Tıpkı işletim sistemlerinde olduğu gibi BIOS'lar da hata içerebilir. Eğer anakartınız bir donanım ile çalışmayı reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapıyorsa, bu sorunları ve(ya) hataları BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün. Kısacası BIOS güncellemesi, anakartınızın üreticisinin çıkardığı daha yeni BIOS sürümünü, kullandığınız BIOS ile değiştirmektir.
Çalışıyorsa, elleşme mantığını kullanarak, ortada bir sorun yokken BIOS Güncellemek pek mantıklı değil. Ama bakarsınız, yeni özellikler gelmiştir, kritik sorunlar giderilmiştir, o zaman güncelleriz. Tabii sırf sorunları gidermek için yapılan bir şey değil BIOS güncelleme. Örneğin yeni bir işlemci çıktı, anakartımız teorik olarak bu işlemciyi destekliyor. Ama işlemciyi taktığımızda, işlemcinin yanlış algılandığını görüyoruz. Yeni BIOS güncellemesi ile bu işlemcinin tam anlamıyla desteklendiğini görürsünüz.
BIOS, sadece okunabilir bellek(ROM) üzerine yazılı olduğunu söylemiştik. Eğer sadece okunabilir bir belleğin üzerindeyse, nasıl güncelleme yapacağız? Aslına bakarsanız, günümüzde, BIOS'lar EEPROM üzerine yazılıdır. EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM), elektrik yoluyla kendini programlamamıza olanak veren bir tip bellek. Dolayısı ile anakart üreticimizin çıkardığı BIOS güncellemelerini yapmamız mümkün oluyor. Bu güncelleme işini, BIOS yazılımının türüne göre veya anakart üreticisine göre farklı farklı yazılımlar ile yapabilmemiz mümkün. Örneğin, AWARD BIOS kullanan bir kişi, BIOS güncelleme yaparken AWDFLASH programını kullanır. Anakart üreticine göre de değişir demiştik. Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasına rağmen, AFLASH adında kendilerine has bir program kullanırlar.
BIOS Güncelleme İşlemi İçin Neler Gereklidir? Riskli midir?
Öncelikle sabırlı olmalısınız. BIOS güncelleme işlemi, eğer kurallara uyulmaz ise riskli bir iştir. Kurallara uyarsanız gayet basit bir işlem. Eğer anakartınızın üreticisinin sayfasında yazılanlara harfiyen uymazsanız, BIOS yazılma işlemi başarısız olarak sisteminiz tekrar açılmayabilir. Sözün özü, BIOS Güncelleme olaylarına girişmeden önce, anakart üreticinizin yazdığı uyarılara iyice uyun. Piyasadaki popüler anakart markaları için ayrı ayrı güncelleme işlemlerini beraber gerçekleştireceğiz; dolayısıyla olayın mantığını kavramanız açısından önemli olur diye düşünüyoruz.
Gerekli olan ve bilmeniz gereken şeylere topluca bir göz atalım:
- Anakartınızın Markası & Modeli
- Anakartınızın Üreticisinin Web Sitesi
- Anakartınız için gereken BIOS dosyaları ve sistem disketi
Bios günceleme nasıl yapılır: Şu anda bir çok üretici firma AMI, AWARD ve Phoenix bios yongalarından birini kendi anakartlarında ağırlıkla kullanmaktadır. Aşağıda bu yongalara sahip bir anakartta bios upgrade in nasıl yapılacağı anlatılmaktadır. Ancak Bios upgrade yaparken bilgisayarın resetlenmemesi ve gücünün kesilmemesi gerekmektedir. Böyle bir durumda bios, tamamen bozulabilir. Ayrıca bios upgrade yapıldıktan sonra daha önce yapılmış olan ayarlamaların default değerlere döneceğini düşünerek, bios ayarlarını not etmeniz tavsiye edilir. İlk önce anakart üreticinizin web sayfasından anakartınızın modeline göre yeni tarihli bios dosyalarını alınız.Bu dosyalar her her anakartın internet sayfasında bulunur.Ama mutlaka anakart modelini secerken aynısı olmasına dikkat ediniz...
Awardbios (en çok kullanılan BIOS)Dos ta C:sys a: komutuyla yada windows tan bir sistem disketi yaratıp , bu diskete awdflash.exe ve 6bx2000.18 (ya da ilgili dosya) dosyalarını kopyalayınız. Daha sonra asagıdakı sırayı takip ediniz:
1. Anakartınızı açtıgınızda \"DEL\" tusuna basıp BIOS SETUP'a giriniz, burada internal and external cache leri \"Disabled\" durumuna getiriniz.
2. Anakartınızı hazırladığınız disketle açarken \"F5\" tusuna basıp \" config.sys and autoexec.bat\" dosyalarını yani Windowsun başlangıç dosyalarını geçip DOS prompta geliniz (A:>)
3. Bios programlayıcı yazılımı asağıdaki komutu yazarak çalıştırınız. A:awdflash 6bx2000.18
4. Yazılım çalıştığında ekrana gelen ilk soruya (ingilizce) \"eski biosunuzu kaydetmek istiyormusunuz ? \" eğer \"Y\" derseniz lütfen, disketteki isimden (6bx2000.18) farklı bir isim vererek kaydediniz.
5. Yukarıdaki soruya \"N\" derseniz ikinci soru (ingilizce) \"biosu programlamak istiyormusunuz \" olacaktır. Bu soruya \"Y\" dedikten sonra programlama başlayacaktır. Bu anda anakartınızı restart (CTRL+ALT+DEL) yapmayınız ya da anakatın gücünü kesmeyiniz!!!!!!
6. Programlama bittikten sonra sistemi tekrar açınız ve bios versiyonunu kontrol ediniz.
Amibios (Tomato)Amibios Dos ta C:sys a: komutuyla yada windows tan bir sistem disketi yaratıp , bu diskete amiflash.exe ve bi98107e.rom (ya da ilgili dosya) dosyalarını kopyalayınız. Daha sonra aşagıdaki sırayı takip ediniz:
1. Anakartınızı açtıgınızda \"DEL\" tusuna basıp BIOS SETUP'a giriniz, burada CPU L1/L2 Cache'leri \"Disabled\" durumuna getiriniz.
2. Anakartınızı hazırladığınız disketle açarken \"F5\" tusuna basıp \" config.sys and autoexec.bat\" dosyalarını yani Windowsun başlangıç dosyalarını geçip DOS prompta geliniz (A:>)
3. Bios programlayıcı yazılımı asağıdaki komutu yazarak çalıştırınız. A:amiflash bi107e.rom
4. Yazılım çalıştığında ENTER tuşuna basınız ve ekrana gelen ilk soruya (ingilizce) \"eski biosunuzu kaydetmek istiyormusunuz ? \" eğer \"Y\" derseniz lütfen, disketteki isimden (bi98107e.rom) farklı bir isim vererek kaydediniz.
5. Yukarıdaki soruya \"N\" derseniz ikinci soru (ingilizce) \"biosu programlamak istiyormusunuz \" olacaktır. Bu soruya \"Y\" dedikten sonra programlama başlayacaktır. Bu anda anakartınızı restart (CTRL+ALT+DEL) yapmayınız ya da anakatın gücünü kesmeyiniz!!!!!!
6. Programlama bittikten sonra sistemi tekrar açınız ve bios versiyonunu kontrol ediniz.
Intel Anakartlarda Bios Upgrade (AMI veya Phoenix)Dos ta C:sys a:, C:format a: /s komutuyla yada windows tan bir sistem disketi oluşturun. Bios upgrade yapmadan önce [F2] tuşuyla Setup menüsüne girerek daha önce yapmış olduğunun bios ayarlarını not ediniz.
1. Internetten aldığınız dosyayı harddiskinizde açın. Size MK_BOOTZ.EXE, README.TXT ve BIOS.EXE dosyalarını verecektir. Dos komut satırında c:BIOS.EXE A: yazarak bios dosyalarını daha önce hazırlamış olduğunuz diskete kopyalamış olursunuz.
2. Yeni programlarda bilgisayarınızı bu disketle açtığınızda bios, boot block otomatik olarak programlanıp PC resetlenecektir.
3. Bazı bios versiyonlarında ise bu işlemleri kullanıcı kendisi yapmak durumundadır. Program çalıştığında (Iflash.exe) Main Menu ye girilir. Buradan \"Update Flash Memory From a File\" girilerek \"Update System Menu\" seçilir. Burada bios dosyasının yerini ve ismini girmeniz istenir. ENTER, TAB ve ENTER tuşu ile dosya seçilir ve işlem bitince PC resetlenir. Aynı şekilde disket ile PC tekrar açılır ve Main Menu den \"Upgrade Flash Memory From a File\" seçilir. Buradan \"Update System Boot Block\" menüsünden dosya seçilerek upgrade edilir. Programlama işlemi bitince açılışta [F2] tuşuna basılarak Setup'a girilir. [F9] tuşuyla fabrika çıkış ayarlarına getirilir. Kullanıcı kendi ayarlarını yaptıktan sonra [F10] tuşuyla kaydedilir.
BIOS RecoveryIntel anakartlarında bios, diğer anakartların bioslarında olmayan Boot Block Area adı verilen bir bölgeye sahiptir. Bu bölgede belirli bir kod, sistem açılışı için saklanmakta ve dışardan herhangi bir yazılım yada virüs bu kodu değiştirememektedir. Herhangi bir şekilde bios yazılımında problem oluştuğunda bu özellik kullanılarak bios tekrar programlanabilmektedir. Bu şekilde viruslerden (Chernobyl virusü) etkilenseniz bile güvenli bir şekilde kolayca bu sorunu giderebiliyorsunuz. Bunun için disket sürücü ve speaker gerekiyor. Anakart üzerindeki Flash recovery jumper recovery mode durumuna getirilir. Daha önce hazırlanmış olan upgrade disketi ile sistem açılır. Bios ta silinmeyen küçük bir kod olduğu için ekranda herhangi bir görüntü oluşmayacaktır. İşlem speaker lar dan gelen sesler ve disket sürücüsünün ışıklarına bakarak sürdürülür. Sistem beep kodu verdiğinde ve disket sürücünün ışıkları yandığında Sistem gerekli yazılımı yüklüyor demektir. Disket sürücüsünün ışıkları söndüğünde programlama bitmiş demektir. Anakart jumper ı eski konuma getirilir. Bu işlemden sonra yukarıda anlatılan bios upgrade işlemi yapılır.
BIOS Niye Güncellenmeli?
İlk önce altın bir kuralı hatırlatalım: "Düzgün çalışan bir sistemde, BIOS güncellenmemelidir". BIOS güncellemeleri genellikle, zamanla ortaya çıkan bazı sorunları gidermek için çıkarılır. Örneğin, 8.4 GB'tan büyük sabit diskleri desteklemeyen eski anakartların bir kısmı, BIOS güncellemesi ise bu sabit diskleri desteklerler. BIOS güncellemesi çoğunlukla sorunları çözmek amacıyla çıkarılsa da, bazen anakartınıza bazı yeni özellikler kazandırmak amacıyla da çıkarılabilir. Örneğin anakartınız, CD-ROM'dan açılışı (boot) desteklemiyorsa, BIOS güncellendikten sonra destekleyebilir. Kısacası BIOS güncellemesi iyi bir şeydir, ama düzgün çalışan bir sistemde yapılması tavsiye edilmez. BIOS güncelleme riskli bir işlemdir ve tecrübeli bir kullanıcı tarafından yapılmalıdır.
BIOS Güncelleme Dosyasını Nasıl Bulacağım?
Öncelikle anakartınızın iki veya üç özelliğini tam olarak öğrenmiş olmanız gerekiyor. Bunlardan birincisi anakartınızın markası, ikincisi ise modeli. Örnegin Abit BX6. Bununla birlikte bazen anakartınızın revizyon numarası da doğru BIOS güncelleme dosyasını bulmanız için gerekli. Örneğin Abit BX6 Revizyon 2.0. Bu bilgiler anakartın üzerine basılıdır. Ayrıca anakartın kitapçığında ve kutusunun üzerinde de bu bilgiler yer alabilir. Bu bilgileri öğrendikten sonra, anakart üreticinizin web sitesine bağlanarak, gerekli olan BIOS güncelleme dosyasını aramalısınız. Aşağıdaki linkte bütün anakart üreticilerinin bir listesini ve web sitelerinin adreslerini bulacaksınız.
http://www.ping.be/biosBIOS güncelleme dosyasının yanısıra, BIOS'unuzun üreticisine bağlı olarak bir dosyaya daha ihtiyacınız vardır. Bu dosya AWARD marka BIOS'larda genellikle AWDFLASH.EXE ismindedir, AMI marka BIOS'larda ise genellikle AMIFLASH.EXE ismindedir. Sonuçta elinizde bu FLASH programıyla birlikte, BIOS güncelleme dosyası bulunmalı.
Güncelleme
Güncelleme işlemi mutlaka bellekte hiç bir program yokken yapılmalıdır. Bu nokta çok önemlidir. Bilgisayarınız açılırken F5 tuşuna basarak, hiç bir program yüklenmeden direkt DOS ortamına geçebilirsiniz. Başka ve daha güvenilir bir yöntem ise boş bir açılış disketi kullanmaktır. Bu disketle bilgisayarınızı açarsanız, yine hiç bir program yüklenmeden DOS ortamına geçersiniz. Windows 98 Başlangıç Disketi bu iş için uygun değildir, çünkü belleğe pek çok program yüklemektedir.
BIOS güncellemesi, eski BIOS ayarlarınızı aynen korumayabilir, bu yüzden güncelleme işleminden önce BIOS ayarlarını bir yere not etmeniz faydalı olacaktır. Güncelleme işlemi sırasında bilgisayarınızı kapatmayın veya reset etmeyin! DOS ortamına geçtikten sonra komutla BIOS güncellemesine başlayabilirsiniz.
Anakart Üreticilerini BIOS dosyaları için sunduğu direkt adresler ve programların adresleri:
ASUS:http://www.asus.com.tw/products/motherboard/bios.html
GigaByte:http://www.gigabyte.com.tw/support/mbbios_index.htm
Abit:http://www.abit-usa.com/english/down...pdate/main.htm
MSI:http://www.msi.com.tw/support/bios/main.htm
Soyo:http://www.soyousa.com/686bios.html
INTEL:http://support.intel.com/support/motherboards/desktop/
IWILL:http://www.iwillusa.com/support/Prod...sp?SupportID=8
FIC:http://www.fic.com.tw/techsupport/dr...earchbios1.asp
SpaceWalker(Shuttle):http://www.spacewalker.com/english/download.htm
Tyan:http://www.tyan.com/support/html/bios_support.html
C.tesi Haz. 27, 2009 12:43 pm